Journal

The Athenian Connoisseur - Το Σύνταγμα και η Βουλή των Ελλήνων

Το Σύνταγμα και η Βουλή των Ελλήνων

Ξέρατε ότι η η πιο κεντρική πλατεία της Αθήνας αρχικά ονομάζονταν “πλατεία Ανακτόρων”; Μάλιστα, η Βουλή των Ελλήνων ήταν το παλάτι του τότε βασιλιά Όθωνα. Όλα όμως άλλαξαν την 3η Σεπτεμβρίου του 1843, όταν ο μονάρχης αναγκάστηκε να παραχωρήσει σύνταγμα στους Έλληνες. Γι αυτό, η πλατεία μετονομάστηκε τελικά σε πλατεία Συντάγματος. 

Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Μετά την επανάσταση του 1821 και την άφιξη το 1827 του Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο, το 1830 υπογράφεται στο Λονδίνο το Πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας του Ελληνικού κράτους. Εκεί, ορίζονταν ότι το πολίτευμα της χώρας θα ήταν η μοναρχία, με πρώτο βασιλιά τον μόλις 17 ετών πρίγκιπα Otto (σας θυμίζει κάτι το όνομα;) της Βαυαρίας. Ο μικρός βασιλιάς είχε ανάγκη ένα μεγάλο ανάκτορο και οι προτάσεις των κορυφαίων αρχιτεκτόνων της εποχής για την χωροθέτηση του, υπήρξαν αρκετές και ενδιαφέρουσες: Ο Λέο φον Κλέντσε ήθελε τα ανάκτορα στον Κεραμεικό, ενώ ο Λούντβιχ Λάνγκε πρότεινε τους πρόποδες του Λυκαβηττού, για να δεσπόζει το παλάτι πάνω από την πόλη. Ο Καρόλος Φρειδερίκος Σίνκελ πρότεινε ούτε λίγο ούτε πολύ να κτιστεί στην Ακρόπολη (!) ενώ οι Σταμάτης Κλεάνθης και Έντουαρντ Σάουμπερτ επέλεξαν τη συμβολή των οδών Πειραιώς και Σταδίου, δηλαδή την σημερινή πλατεία Ομονοίας, θέτοντας μάλιστα και τον θεμέλιο λίθο. Όμως την τελευταία στιγμή τα σχέδια άλλαξαν και επελέγη ο λόφος της Μπουμπουνίστρας, στο μικρό ύψωμα που βρίσκεται σήμερα η Βουλή. Η πρόταση αυτή προήλθε από τον διευθυντή της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και επίσημο αρχιτέκτονα της βαυαρικής αυλής, τον Φρίντριχ φον Γκαίρτνερ. Ο ίδιος εκτίμησε ότι το σημείο εξασφάλιζε μεταξύ άλλων δροσιά, ασφάλεια και βεβαίως θέα στον Παρθενώνα.

Στις 6 Φεβρουαρίου του 1836, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος του παλατιού. Εμπνευσμένος από την αρχαία Αθήνα, ο Γκαίρτνερ είχε σχεδιάσει ένα λιτό, κλασικό και μνημειακό κτήριο, χωρίς την εκζήτηση των ανακτόρων άλλων χωρών. Γερμανοί, Έλληνες αλλά και Ιταλοί μάστορες συνεργάστηκαν στην κατασκευή του. Με την ευκαιρία, ξαναλειτούργησαν και τα αρχαία λατομεία στην Πεντέλη, για τις ανάγκες σε μάρμαρο. Οι πρώτοι βασιλείς, ο Όθωνας και η Αμαλία, εγκαταστάθηκαν στην νέα τους κατοικία στις 25 Ιουλίου του 1843. Στον πρώτο όροφο βρίσκονταν η Αίθουσα του Θρόνου και τα βασιλικά διαμερίσματα, ενώ τον δεύτερο όροφο καταλάμβαναν τα διαμερίσματα των διαδόχων και του προσωπικού.

Την παλατιανή αίγλη φανερώνουν ως σήμερα το μεγαλοπρεπές μαρμάρινο κλιμακοστάσιο, και οι Αίθουσες Τροπαίων και Υπασπιστών που πλέον συναποτελούν την Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου: Εντός της διατηρείται η ζωφόρος (ύψους 1.22 μ. και μήκους 78 μ.), όπου αποτυπώνονται γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης και προσωπογραφίες αγωνιστών, σε σχέδια του γλύπτη Λούντβιχ Μίκαελ φον Σβαντάλερ. Ακριβώς δίπλα στο κτήριο των Ανακτόρων διαμορφώθηκε, με την προσωπική φροντίδα της Αμαλίας, ο Βασιλικός Κήπος, ο οποίος κάλυπτε την έκταση που έχει μέχρι και σήμερα ως Εθνικός μας Κήπος. Μετά την έξωση του Όθωνα το 1862, τα Ανάκτορα κατοικήθηκαν από το νέο βασιλιά Γεώργιο Α’. Και όταν έγινε ο γάμος του με την Όλγα το 1867, στο κτήριο έγιναν προσθήκες και μετατροπές. 

Επιπλέον επεμβάσεις στην αρχική κατασκευή ακολούθησαν μετά τις δύο μεγάλες πυρκαγιές των Ανακτόρων: η πρώτη, το 1884, αποτέφρωσε το δεύτερο όροφο της βορινής πτέρυγας. Η δεύτερη, και μεγαλύτερη, το 1909, κατέστρεψε ολοσχερώς την κεντρική πτέρυγα και ανάγκασε τη βασιλική οικογένεια να μετακομίσει στο θερινό ανάκτορο του Τατοΐου. Παρόλο που οι βασιλείς επέστρεψαν το 1912, ο ελληνοβουλγαρικός πόλεμος, η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α' και η κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, διέκοψαν τις εργασίες αποκατάστασης των ζημιών. Τελικά, ο διάδοχος του Γεωργίου Α’, Κωνσταντίνος, όρισε την τότε κατοικία του, το Μέγαρο της Ηρώδου Αττικού (το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο), ως το νέο βασιλικό Ανάκτορο.  Στα παλαιά πλέον Ανάκτορα, παρέμειναν κατά διαστήματα μέλη της βασιλικής οικογένειας και η βασιλομήτωρ Όλγα, έως το 1922. Τότε το κτήριο εγκαταλείφθηκε οριστικά από τη βασιλική οικογένεια και έπαψε να είναι παλάτι. 

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, όλα έμελλε να αλλάξουν δραματικά: Στο κτήριο της σημερινής Βουλής συγκεντρώθηκαν πολλές και διαφορετικές λειτουργίες, από υπηρεσίες Υπουργείων μέχρι νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, και μουσείο. Το Νοέμβριο του 1929, η Κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου αποφάσισε τη στέγασή της, μαζί με τη Γερουσία, στο πρώην παλάτι. Οι εργασίες για τη μετατροπή του σε Μέγαρο Βουλής και Γερουσίας -σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή- επέφεραν τις μεγαλύτερες αλλαγές στο κτήριο: η κεντρική πτέρυγα κατεδαφίστηκε και στην καρδιά του πάλαι ποτέ ανακτόρου δημιουργήθηκαν οι αίθουσες συνεδριάσεων της Βουλής και της Γερουσίας. Εκεί εγκαταστάθηκε και το Συμβούλιο της Επικρατείας το 1934, όπου μάλιστα παρέμεινε έως το 1992. 

Την 1η Ιουλίου του 1935, η Ε΄ Εθνοσυνέλευση άρχισε πανηγυρικά τις εργασίες της στη νέα αίθουσα της Ολομέλειας και μέχρι σήμερα, στο κτήριο στεγάζεται η Βουλή των Ελλήνων, όπως την ξέρουμε. Από τότε βέβαια δεν συνέβησαν λίγα: Ήρθε ο πόλεμος, η δικτατορία, δεκάδες κυβερνήσεις και χιλιάδες διαδηλώσεις, όμως το μεγαλειώδες αυτό οικοδόμημα, ίσως το σημαντικότερο της νεότερης Ελλάδας, παραμένει λίγο - πολύ απαράλλαχτο.  

Return to Journal
Also Read

Entering this site, you confirm that you have the legal drinking age. Otto’s Athens Vermouth reminds you to please drink responsibly.
Please do not share or forward this content with anyone under the legal drinking age. CLOSE