Το ξέρατε ότι η πλατεία Κολωνακίου έχει άλλο όνομα; Πρόκειται για την πλατεία Φιλικής Εταιρείας, και ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της μυστικής οργάνωσης που πρωτοστάτησε στην προετοιμασία της επανάστασης του 1821. Να γιατί καταλήγουν στην πλατεία οι οδοί Σκουφά και Τσακάλωφ που φέρουν τα ονόματα δύο εκ των τριών (ή κατα άλλους τεσσάρων) ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας. Μαζί με την οδό Αναγνωστοπούλου και την οδό Ξάνθου (που απολήγει στην Αναγνωστοπούλου), που φέρουν επίσης ονόματα Φιλικών. Στο σημείο αυτό, δικαιολογημένα θα αναρωτιέστε: Εφόσον η πλατεία δεν ονομάζεται Κολωνακίου, τότε πόθεν προκύπτει το όνομα της γειτονιάς;
Το Κολωνάκι ως συνοικία χρωστά το όνομα του σε έναν μαρμάρινο, μονολιθικό, ρωμαϊκό κίονα, που βρίσκεται ακόμα μέσα στην πλατεία. Η αρχική θέση της αρχαίας αυτής κολώνας ήταν στην πλατεία Δεξαμενής, η οποία με τη σειρά της ονομάστηκε έτσι χάρη στο ρωμαϊκό υδραγωγείο που φιλοξενεί από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού. Το “κολωνάκι” της Δεξαμενής είχε, σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, αποτροπαϊκές ιδιότητες για τους κατοίκους της τουρκοκρατούμενης Αθήνας, αποκρούοντας με τρόπο μεταφυσικό, αρρώστιες και θεομηνίες.
Το 1938, η μικρή μαρμάρινη κολώνα μεταφέρθηκε λίγα τετράγωνα πιο κάτω, από τους πρόποδες του τον Λυκαβηττού στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας. Έκτοτε, αυτή επικράτησε να λέγεται πλατεία Κολωνακίου: Δηλαδή, “η πλατεία με το κολωνάκι”. Παρά το σχετικά μικρό της μέγεθος που δεν συγκρίνεται με τις πλατείες Συντάγματος και Ομόνοιας, ούτε καν Εξαρχείων και Μοναστηριακίου, η πλατεία Κολωνακίου / Φιλικής Εταιρείας, κατέχει δεσπόζουσα θέση: Τόσο στην καθημερινότητα της πόλης (με τα δεκάδες μαγαζιά και καφέ), όσο και στο φαντασιακό των Αθηναίων, ως το “πρυτανείο” των προσωπικοτήτων, των τάσεων και των αποφάσεων που καθορίζουν την ζωή της πρωτεύουσας. Εάν μάλιστα στα “επιδραστικά” μαγαζιά και καφέ / μπαρ προσθέσουμε τα γραφεία πολιτικών, δικηγόρων, καλλιτεχνών και γιατρών που βρίσκονται πάνω στην πλατεία και γύρω από αυτή, καταλαβαίνουμε πόσο μεγενθύνεται η επιρροή της. Πράγματι, όπως παραπονούνται οι “παλιοί” Κολωνακιώτες, η αγαπημένη τους πλατεία έχει ταλαιπωρηθεί από αμφιλεγόμενες αναπλάσεις και κακή συντήρηση. Ωστόσο καταφέρνει να συνδυάζει ακόμα, κάτι εκ πρώτης όψεως αντιφατικό: την αίγλη της παλιάς Αθήνας, με τη γοητεία του μοντέρνου.
Η πλατεία Φιλικής Εταιρείας είναι μια εμβληματική κόγχη της πόλης, και ταυτόχρονα το πιο “Μιλανέζικο” κομμάτι της Αθήνας: Με τις μυρωδιές του εσπρέσο, τους κοστουμαρισμένους Αθηναίους, τις περιποιημένες κυρίες, την αύρα στυλ και βιασύνης που αποπνέει.
Είναι ίσως το ιδανικό σημείο να ρουφήξετε τον κοσμοπολίτικο αέρα της πρωτεύουσας, απολαμβάνοντας ένα Athenian Spritz, σε κάποιο από τα πολυάριθμα τραπεζάκια της πλατείας!
